Miras, sadece malvarlığının değil borçların da intikal ettiği bir hukuki sonuç doğurur. Bu nedenle bazı durumlarda mirasçılar, kendilerine kalan mirası kabul etmeyip reddetmek isteyebilir. Türk Medeni Kanunu, bu ihtimali öngörerek yasal ve atanmış mirasçılara “reddi miras” hakkı tanımıştır. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için süre ve usul açısından belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Peki reddi miras ne zaman yapılır, nasıl yapılır, süresi geçerse ne olur? Tüm bu soruların ayrıntılı cevabı bu makalededir.
Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, mirasçının kendisine kalan mirası kayıtsız ve şartsız olarak reddetmesidir. Bu işlem sonrasında mirasçılık sıfatı geriye etkili olarak ortadan kalkar. Reddi miras yapan kişi, sanki miras bırakan kişiden daha önce ölmüş gibi değerlendirilir ve miras onun alt soyuna ya da aynı zümredeki diğer mirasçılara geçer. Reddi miras, özellikle miras bırakanın terekesinin borca batık olması hâlinde, mirasçıyı kişisel malvarlığıyla sorumlu olmaktan kurtarır.
Reddi Miras Ne Zaman Yapılır?
Reddi miras, miras bırakanın ölümünün ardından başlamak üzere yasal süresi içinde yapılmalıdır. Bu süre Türk Medeni Kanunu’nun 606. maddesi uyarınca 3 aydır. Süre hak düşürücü niteliktedir. Yani süre geçtiğinde, kişi mirası zımnen kabul etmiş sayılır ve artık reddi miras yapma hakkı ortadan kalkar. Ancak bu 3 aylık sürenin ne zaman başladığı mirasçı türüne ve bazı özel durumlara göre değişkenlik gösterebilir.
Yasal Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Yasal mirasçılar için 3 aylık süre, miras bırakanın ölümünün öğrenildiği günden itibaren işlemeye başlar. Ölüm olayı yurtdışında gerçekleşmiş ya da mirasçı ölüm bilgisini gecikmeli olarak öğrenmişse, süre gerçek öğrenme tarihinden başlar. Bu durumda mirasçının ölüm haberini geç öğrendiğini kanıtlaması gerekir. Sadece beyan yeterli değildir; ispat şarttır.
Atanmış Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
Atanmış mirasçılar için ise süre, kendilerine vasiyetnamenin ya da miras sözleşmesinin resmen bildirildiği tarihte başlar. Bu bildirim, sulh hukuk mahkemesi tarafından yapılır. Mahkeme, vasiyetnamenin açılmasını veya miras sözleşmesinin geçerliliğini ilan ettikten sonra bu kişilere tebligat gönderir. Tebliğ tarihi esas alınarak 3 ay işlemeye başlar.
Tereke Yazımı Durumunda Süre Başlangıcı
Eğer tereke resmen yazılmakta yani deftere kaydedilmekteyse, bu durum bir koruma tedbiridir. Tereke yazımı tamamlandıktan sonra, bu işlemin sulh hakimi tarafından yasal ya da atanmış mirasçılara bildirildiği gün itibariyle 1 aylık süre başlar. Bu süre içinde reddi miras beyanı yapılmalıdır.
Sürenin Uzatılması Mümkün müdür?
Evet. Türk Medeni Kanunu’nun 615. maddesine göre, önemli sebeplerin varlığı halinde sulh hakimi ret süresini uzatabilir. Ancak mirasçı bu talebi gecikmeksizin yapmalı ve önemli sebebi belgelemelidir. Örneğin sağlık sorunu, doğal afet veya resmi engeller gibi durumlar süre uzatımı için gerekçe oluşturabilir.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Reddi miras işlemi, mirasın açıldığı yerdeki sulh hukuk mahkemesine yapılacak bir yazılı veya sözlü beyan ile gerçekleşir. Başvuru doğrudan yapılmalıdır. Noter, muhtarlık, e-Devlet veya avukat bürosu aracılığıyla yapılan işlemler geçerli değildir. Ancak kişi isterse bir avukat aracılığıyla işlemi yürütebilir, bunun için özel yetki içeren bir vekâletname gerekir.
Reddi Miras İçin Gerekli Belgeler
- Mirasçılık belgesi (veraset ilamı)
- Kimlik fotokopisi
- Reddi miras dilekçesi
Mahkeme, beyanı aldıktan sonra ret işlemini reddi miras kütüğüne kaydeder. Mirasçının talebiyle, bu işleme dair bir ret belgesi düzenlenerek teslim edilir.
Reddi Miras Dilekçe Örneği
İstanbul Sulh Hukuk Mahkemesine
Davacı: A.B. (T.C. No: …)
Muris: B.B. (T.C. No: …)
Konu: Reddi miras beyanımızın kayıtlara geçirilmesi talebidir.
Açıklamalar: Muris B.B. 12.04.2025 tarihinde vefat etmiştir. Terekenin borca batık olması nedeniyle yasal mirasçı sıfatımla, mirası kayıtsız ve şartsız olarak reddettiğimi beyan ederim.
Deliller: Ölüm belgesi, veraset ilamı, nüfus kayıt örneği
Talep: Mirasın kayıtsız ve şartsız olarak reddedildiğinin tespitine karar verilmesini arz ederim.
İmza
Reddi Miras Süresi Geçerse Ne Olur?
Eğer mirasçı 3 aylık süre içinde reddi miras yapmazsa, TMK m. 610/1 uyarınca mirası zımnen kabul etmiş sayılır. Bu durumda artık borçlardan da şahsi malvarlığıyla sorumlu hale gelir. Ancak bazı istisnalar vardır.
Mirasın Hükmen Reddi Nedir?
Murisin ölüm anında ödemeden aciz durumda olduğunun açıkça belli olması ya da resmen tespit edilmiş olması halinde mirasçılar herhangi bir beyan vermeseler dahi mirası reddetmiş sayılırlar. Bu duruma hükmen reddi miras denir. Mirasçılar, bu durumu bir savunma aracı olarak icra takibi ya da dava süreçlerinde ileri sürebilir.
Hükmen redde konu olabilecek durumlar şunlardır:
- Murisin iflas etmiş olması
- Aciz belgesi düzenlenmiş olması
- Alacaklıların haciz işlemi yapmasına rağmen mal bulunamaması
- Resmi tasfiye süreci başlatılmış olması
Reddi Miras Yapınca Miras Kime Kalır?
Eğer bir mirasçı mirası reddederse, miras sanki o kişi hiç yaşamamış gibi sıradaki mirasçılara geçer. Yani altsoyu varsa, onun çocuklarına; yoksa aynı zümredeki kardeşlerine ya da diğer hısımlarına geçer. Eğer bir zümredeki tüm mirasçılar mirası reddederse, bir sonraki zümreye geçilir. Tüm zümrelerde ret varsa, tereke devlet tarafından tasfiye edilir.
Reddi Mirasın Geri Alınması Mümkün müdür?
Reddi miras beyanı kural olarak kesin ve bağlayıcıdır, geri alınamaz. Ancak irade bozukluğu hallerinde yani hata, hile veya korkutma söz konusuysa, Türk Borçlar Kanunu’nun iptal hükümleri çerçevesinde işlem geçersiz sayılabilir. Bu durumda mirasçının mirasçılık sıfatı yeniden doğar, ancak bu yeni sürede yine red beyanı vermezse mirası kabul etmiş sayılır.
Reddi Miras Emekli Maaşını Etkiler mi?
Hayır. Reddi miras, SGK tarafından bağlanan ölüm aylığı, dul-yetim maaşı, destekten yoksun kalma tazminatı gibi sosyal yardımları etkilemez. Çünkü bu haklar mirasçılık sıfatından değil, sosyal güvenlik sisteminden doğar. Miras reddedilse bile bu yardımlar alınmaya devam edilebilir.
Reddi Miras Yapmadan Ölmek Ne Anlama Gelir?
Mirasçı, süresi dolmadan ölürse, reddi miras hakkı onun kendi mirasçılarına geçer. Yeni mirasçı, hem kendi miras hakkını hem de kendisinden intikal eden hakkı birlikte değerlendirmelidir. Yani biri reddedilip diğeri kabul edilemez. Bu işlem dikkatle yürütülmelidir.
Sonuç ve Değerlendirme
Reddi miras, özellikle borçlu miraslar söz konusu olduğunda büyük önem taşır. Ancak bu hakkın geçerli ve etkili olabilmesi için 3 aylık yasal sürede ve doğru usulle kullanılmasına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde kişi, farkında olmadan borçlu bir mirası kabul etmiş ve şahsi malvarlığıyla sorumlu hale gelmiş olabilir. Süre, usul, belge ve ispat şartları bakımından hassas bir konu olan reddi miras işleminin, mümkünse bir miras hukuku avukatı yardımıyla yürütülmesi, kişiyi ileride doğabilecek ciddi hukuki sorunlardan koruyacaktır.