Miras intikali, bir kişinin vefatıyla birlikte, o kişiye ait taşınır ve taşınmaz malvarlığının, hak ve borçlarının yasal mirasçılara hukuken devredilmesini ifade eden işlemler bütünüdür. Mirasın mirasçılara geçişi, Türk Medeni Kanunu kapsamında doğrudan gerçekleşse de, bu hakkın resmi olarak tanınması ve kullanılabilmesi için tapu müdürlüklerinde yapılacak tescil işlemi zorunludur.
Özellikle taşınmazlar söz konusu olduğunda, intikal işlemleri tamamlanmadan mirasçılar adına mülkiyet hakkı doğmuş sayılamaz. Satış, bağış, ipotek ve kira gibi işlemler, ancak tapuda resmi kaydın yapılmasıyla mümkün hale gelir. Bu nedenle miras intikali, hem miras hakkının korunması, hem de mirasın güvenli biçimde tasarrufa konu edilmesi bakımından kritik öneme sahiptir.
Miras İntikali Süreci Nasıl İşler?
Miras intikali işlemleri, belirli bir yasal prosedüre ve belge düzenine tabidir. İşlem süreci, mirasçılık belgesinin temin edilmesinden başlayarak tapuda tescilin yapılmasına kadar uzanır.
1. Mirasçılık Belgesi Alınması
Mirasçılık belgesi (veraset ilamı), ölen kişinin yasal mirasçılarının kimler olduğunu ve miras paylarını gösteren resmî nitelikte bir belgedir. Bu belge;
- Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınabileceği gibi,
- Noterler aracılığıyla da düzenlenebilir.
2025 yılı itibarıyla noter üzerinden alınan mirasçılık belgeleri, süreci hızlandırdığı için yaygın olarak tercih edilmektedir.
2. Veraset ve İntikal Vergisi Beyanı
Miras kalan malvarlığı için mirasçılar, vergi dairesine beyanname sunmakla yükümlüdür. Bu beyanname, vefat tarihinden itibaren 4 ay içinde verilmelidir.
2025 Veraset ve İntikal Vergisi Oranları:
- İlk 1.100.000 TL için %1
- Sonraki 2.600.000 TL için %3
- Sonraki 5.500.000 TL için %5
- Sonraki 10.900.000 TL için %7
- 20.100.000 TL üzeri için %10
Bu vergi ödenmeden tapu intikal işlemleri başlatılamaz.
3. Tapu Müdürlüğüne Başvuru
Tapu müdürlüğüne yapılacak başvuru ile birlikte, taşınmazın mirasçılar adına resmen tescili sağlanır.
İçin Gerekli Belgeler:
- Mirasçılık belgesi
- Ölüm belgesi
- Taşınmaz tapu bilgileri
- Mirasçıların T.C. kimlik fotokopileri
- Veraset ve intikal vergisi ödeme belgesi
- DASK poliçesi (zorunlu deprem sigortası)
- Varsa vekâletname
Başvuru Web Tapu üzerinden yapılabileceği gibi, doğrudan tapu müdürlüğüne fiziki olarak da gerçekleştirilebilir.
Tapuda Miras İntikali Nasıl Yapılır?
Tapuda miras intikali, taşınmazın mülkiyet kaydının ölen kişiden mirasçılara geçirilmesidir. Bu işlem sonucunda mirasçılar, taşınmaz üzerinde resmî ve yasal olarak mülkiyet hakkı sahibi olur.
Mülkiyet Türleri Nelerdir?
- Elbirliği mülkiyeti: Mirasçılar taşınmazın tamamına birlikte sahiptir. Tasarruf için oybirliği gereklidir.
- Paylı mülkiyet: Mirasçılar yasal payları oranında mülkiyet hakkına sahiptir. Her biri kendi payı üzerinde tek başına işlem yapabilir.
Noter huzurunda düzenlenecek bir paylaşım sözleşmesi ile elbirliği mülkiyeti, paylı mülkiyete dönüştürülebilir.
Tapu İntikali Yapılmadan Satış Mümkün mü?
Hayır. Miras kalan taşınmazlar, ancak intikal işlemi tamamlandıktan sonra satılabilir. Tapuda mirasçı adına kayıt bulunmayan bir taşınmazda satış yapılamaz.
Aynı Gün Hem İntikal Hem Satış Mümkün mü?
2025 itibarıyla, belgelerin eksiksiz hazırlanması ve mirasçıların hazır bulunması hâlinde aynı gün hem intikal hem de satış işlemi yapılabilir. Bu durumda tüm mirasçıların oybirliğiyle işlem yapılmasına onay vermesi gerekir.
Tapu Harç ve Masrafları
- Miras yoluyla yapılan intikallerde tapu harcı alınmaz.
- Döner sermaye bedeli: Yaklaşık 1.298,50 TL’dir.
- Taşınmazın bağlı bulunduğu belediyeye ödenmemiş emlak vergisi borcu varsa, işlem öncesi kapatılmalıdır.
Miras İntikali Yapılmazsa Ne Olur?
Miras intikali yapılmadığında:
- Taşınmaz halen murisin adına kalır.
- Mirasçılar satış, bağış, ipotek gibi işlemleri yapamaz.
- Taşınmaz üzerindeki yükümlülükler devam eder.
- Zamanla mirasçılar arasında hukuki uyuşmazlıklar ortaya çıkabilir.
- Sulh Hukuk Mahkemesi veya tapu müdürlüğü re’sen işlem başlatabilir.
Dolayısıyla işlemin geciktirilmesi, ileride ciddi mali ve hukuki sorunlara yol açabilir.
Birden Fazla Mirasçı Varsa Tapu Nasıl Düzenlenir?
Mirasçı sayısının fazla olması hâlinde tapu kaydı:
- Elbirliği mülkiyeti olarak düzenlenir.
- Tarafların anlaşması durumunda paylı mülkiyete çevrilebilir.
Uzlaşma Sağlanmazsa Ne Yapılır?
Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa:
- Her bir mirasçı, izale-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davası açabilir.
- Mahkeme, taşınmazın satılarak bedelinin mirasçılar arasında paylaştırılmasına hükmedebilir.
Bu süreçte avukat desteği almak, işlemlerin hızlı ve hukuka uygun şekilde yürütülmesini sağlar.
Miras İntikali İçin Avukat Zorunlu mu?
Avukatla işlem yapmak yasal zorunluluk değildir. Ancak;
- Yurt dışında yaşayan mirasçılar varsa,
- Tereke karmaşık yapıya sahipse,
- Mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa,
- Vasiyetname, reddi miras, tenkis davası gibi unsurlar söz konusuysa
avukat desteği alınması, işlemlerin daha sağlıklı yürütülmesini sağlar. Ayrıca uzman bir avukat, hem belgelerin doğru hazırlanmasını sağlar hem de olası hak kayıplarının önüne geçer.